Östrojen eksikliğine bağlı şikayetler genellikle perimenopoz (perimenapoz) olarak isimlendirilen menapoza hazırlık döneminde başlar. Bu dönemden itibaren hormon replasman (yerine koyma) tedavisi başlamak şikayetler daha oluşmadan engellenmesi anlamına geleceği için kadın bu dönemi daha rahat atlatacaktır.Hormon yerine koyma tedavisi (HRT) şikayetlerin önlenmesi, bulguların iyileştirilmesi ve kemik mineral kaybı ile kalb-damar sistemi hastalıklarının engellenmesi yanında, menopozda cinsel işlev bozukluklarının tedavisi açısından da önemlidir. Hormon replasman (yerine koyma)tedavisi nasıl uygulanır?
Hormon replasman tedavisinde genel olarak östrojen ve progesteron hormonları birlikte verilmektedir. Progesteron verilmesinin ana amacı östrojene bağlı olarak artan rahim içi (endometriyum) kanseri riskinin önlenmesidir. Hormon tedavisi birçok şekilde verilebilir.Doktor bu yöntemi seçerken menopozdaki hastanın genel durumu, ameliyat olup olmadığı , menepozun hangi döneminde olduğuna ve sistemik hastalıklarını göz önünde bulundurarak vermektedir. Bu yöntemlerin belli başlıları şunlardır:
ü Östrojen ve progesteron içeren hapların sırayla ardışık olarak kullanılması
ü Östrojen ve progesteron içeren hapların her gün aynı tablet içinde birlikte kullanılması
ü Östrojenin bant şeklinde cilde yapıştırılması ve ağızdan alınan progesteron ile kombine edilmesi
ü Sadece östrojen bantının cilde yapıştırılması
ü Burundan sprey, cilde sürülen jel veya iğne şeklinde nadir kullanılan uygulamalar
ü Hormona ek olarak günde 500-1000 mg kalsiyum verilmesi.
Hormon replasman tedavisinin yararları nedir?
ü Bozulan adet düzenini tekrar düzenler. Adet gören bir çok kadın psikolojik olarak kendini daha iyi hisseder.
ü Ateş basması hissi , terleme ve çarpıntı gibi şikayetleri önler.
ü Vajina ve idrar yollarındaki atrofik değişiklikleri önler. Bunun sonucunda seksüel yaşam üzerinde olumlu etki gözlenir.
ü İdrar kaçırma şikayetleri azalır.
ü Vaginal enfeksiyon görülme sıklığı azalır.
ü Kemik erimesi (osteoporoz) riski azalır ve kemik kitlesini artırır. Buna bağlı olarak özellikle kalça kırığı riskinde azalma olur.
ü Kalp ve damar hastalıklarının görülme sıklığı azalır.Kalbi koruduğu iddia edilmektedir.
ü Psikolojik bozuklukların tedavisine,depresyonun azalmasına olumlu katkıda bulunur.
ü Kalın barsak kanserlerini azalttığına inanılmaktadır.
ü Alzheimer hastalığı (bunama hastalığı ) ve unutkanlığın görülme ihtimalini azalttığına dair ciddi veriler bulunmaktadır.
ü Kozmetik açıdan cilt kırışıklıkları , saç dökülmesi için tedavi edici olabilmektedir.
ü Karpal-tünel sendromu, romatoid artrit ve fibromyaljide belirtilerin daha az görüldüğüne dair yayınlar bulunmaktadır.
ü Uyku kalitesini arttırmaktadır.
Hormon tedavinse başlanmadan önce hangi araştırmalar ve ne sıklıkla yapılmalıdır?
Hormon tedavisi planlana kadınlar eğer doktoru aksini istememiş ise ve tahlillerin hepsi normal çıkmışsa yılda bir tekrarlanmalıdır.Tedavi öncesi planlanacak araştırmalar;
Ø Jinekolojik ve genel muayene, tansiyon, kilo,ağırlık ölçümü, iyi bir anamnez
Ø Karaciğer fonksiyonları,Üre ,Şeker,Kolesterol, Bilirubinler , Tam Kan ve Tam İdrar
ölçümü
Ø Servikal smear testi (pap smear)
Ø Jinekolojik ultrasonografi
Ø Mammografi ve meme ultrasonografisi
Ø Transvaginal ultrasonografi
Ø Standart kemik yoğunluğu ölçümü.
Menopozda hormon replasman tedavisi kimlere uygulanır?
Hormon almasına engel bulunmayan yaşı ne olursa olsun tüm kadınlara doktor kontrolünde uygulanabilir.Tedavi süresinin ne kadar olacağı tartışmalı olup , doktor hastanın genel durumuna göre karar verir. Kesin bir yaş veya yıl sınırlaması yoktur.Tedaviye perimenepoz döneminde başlamak elde edilecek faydalar açısından çok önemlidir. Ana kural bu tedavinin, doktor kontrolünde ve gerekli tetkikler rutin olarak yapılmak kaydıyla uygulanmasıdır ve menapozda hormon replasman tedavisine engel oluşturacak bir hastalığı olmayan bütün kadınlara önerilmektedir. Tedaviye menopoza girdikten hemen sonra başlamak tedavi başarısı için en uygun dönemdir. Ancak hangi yaşta olursa olsun başlamanın yararlı olduğu gösterilmiştir.
Menapozda hormon replasman tedavisi kimler uygulanmaz?
- Rahim kanseri tedavisi gören kadınlar
- Meme kanseri tedavisi gören kadınlar
- Yeni kalp krizi geçirmiş olanlar
- Geçirilmiş inme , beyin damar tıkanıklıkları olanlar
- Karaciğer hastalığı olan ve fonksiyonlarının bozuk olduğu kadınlar
- Damar tıkanıklığı olan hastalar (tromboemboli ).
- Kontrolsüz hipertansiyonu ve kalp hastalığı olanlar
- Kontrolsüz diyabeti olan kadınlar
- Safra kesesinde taş olanlar
- İleri derece migren tipi baş ağrısı olanlar
- Büyük ve fazla sayıda myomu olan kadınlarda uygulanmaz.Hormon ilaçlarının yan etkileri var mıdır?Tedavinin bazı yan etkileri olabilmektedir.İlaç kullanırken bazı kadınlarda genellikle geçici de olda memelerde şişkinlik ve hassasiyet, baş ağrısı, mide bulantısı, sıvı toplanması, kilo alımı ,anormal vajinal kanama gözlenebilmektedir. İlaçların yan etkilerinde doktor mutlaka haberdar edilmelidir.
Hormon Replasman Tedavisi (HRT) Sırasında Almanız Gereken Ek Takviyeler Nelerdir?
Diyet yaparken, osteoporoz riskini azaltmak için yeteri kadar kalsiyum ve D vitamini aldığınızdan emin olun. Besin ve ilavelerden günde en azından 1,000mg kalsiyum almak gerekir. Doktorunuz ilavelerin gerekli olup olmadığı konusunda tavsiyede bulunabilir.
Kuruyemiş, tohum ve yağlı balıklarda bulunan özel yağ asitleri (EYA), eğer cilt kurumaya başladıysa ya da ağrılardan şikâyetçiyseniz çok yararlı olabilir. En iyi EYA’di bal kabağı tohumları, yağlı balıklar, ceviz, keten tohumu, koyu yeşil sebzeler ile susam, ceviz, soya ve ayçiçeği yağında bulunan Omega–3 ve Omega–6 aileleridir. EYA’leri zihinsel ve fiziksel enerjinizi arttırdığı kadar aynı zamanda vajinal kuruluğun ve mesane enfeksiyonlarının önlenmesine yardımcı olabilir. Soya fasulyesi, yonca filizi yada keten tohumu şeklindeki doğal bitki östrojenleri östrojen yenileme terapisi görmediğiniz sürece yararlı ilavelerdir. Hatırı sayılır bir kaynaktan açıklama edindiğinizden emin olun. Akşam çuhaçiçeği yağı ve vitamin E hararete karşı bir tedbir olarak önerilmektedir.
Menapozda mısınız? Rahat Etmeniz İçin Püf Noktalar…Sıcaktan uzak durun – kolaylıkla çıkarabileceğiniz ve tekrar giyebileceğiniz rahat giysiler giyin. Doğal iplikten yapılmış giysiler giyin. Etkili bir şekilde nemi emebilen pamuk yatak takımı ve gece elbiseleri kullanın.
Sıcak sudan kaçının – çay ve kahve gibi sıcak içecekleri, alkol ve baharatlı yiyecekleri fazla tüketmeyin. (Çay ve kahveden uzak durmak iyi bir fikirdir çünkü kafein kansızlığa ve vücutta kalsiyum kaybına neden olabilir.) Çaya gereksinim duyuyorsanız, bitki çayını deneyin.
Sigara içmeyin – sigara kullanımı kalp rahatsızlığı ve osteoporoz riskini arttırır, bu nedenle bırakmayı deniyor fakat tamamen kurtulamıyorsanız, şuan sağlığınız için bırakmanın tam zamanı.
Sağlıklı bir diyete katlanın ve bol bol egzersiz yapın – bu, fiziksel fayda sağladığı kadar stres seviyenizi minimuma indirmenize de yardımcı olur. Başlamak için asla geç kalınmış sayılmaz!
Bol bol su için – su müthiş bir temizleyici ve saflaştırıcıdır. Aynı zamanda hararet, baş ağrısı ve kuru cilt gibi belirtilerde yardımcıdır.
Destek alın -. Ailenizle konuşun; eğer hiç kimseniz yoksa herhangi bir yerden destek almaktan çekinmeyin.
Pozitif kalmayı deneyin – ve unutmayın, bu yaşantınızda daimi bir süreç.www.doktornevra.com sitesinden alıntıdır
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder